Xét nghiệm NK trước chuyển phôi để làm gì?

Xét nghiệm NK trước chuyển phôi là kỹ thuật xét nghiệm mới, áp dụng trong sàng lọc ung thư và chuyển phôi thất bại/thai nghén thất bại sớm liên tiếp. Đối với lĩnh vực hỗ trợ sinh sản, thực hiện đo định lượng tế bào NK là một phần quan trọng trong quá trình điều trị vô sinh, tối ưu khả năng thụ thai thành công, mở ra hy vọng mới cho vợ chồng hiếm muộn có tiền căn sảy thai thiên tiếp, thất bại phôi làm tổ…

Tại sao phải xét nghiệm NK trước khi chuyển phôi?

Tế bào NK (Natural Killer Cells – Tế bào diệt tự nhiên) là một loại tế bào bạch cầu, có tác dụng trong việc nhận diện và loại thải các tác nhân gây hại cho cơ thể như vi khuẩn, virus. Khi phát hiện tế bào ngoại lai xâm hại, tế bào NK giúp cơ thể kích hoạt phản ứng miễn dịch nhằm chống lại sự xâm nhập của tế bào lạ.

Đối với lĩnh vực sinh sản, các chuyên gia cho biết tế bào NK trong tử cung giúp duy trì sự ổn định của nội mạc tử cung, màng nhầy, hạn chế tình trạng bong tróc lớp nội mạc. Vì vậy khi phôi di chuyển đến tử cung, số lượng tế bào NK tăng lên nhanh chóng hỗ trợ phôi làm tổ và phát triển thành phôi thai. (1)

Xét nghiệm NK giúp sớm phát hiện các dấu hiệu bất thường ở hệ thống miễn dịch của người mẹ, nguy cơ dẫn đến hiện tượng sảy thai liên tiếp, thất bại làm IVF nhiều lần không rõ nguyên nhân.

Tế bào NK đóng vai trò quan trọng trong phản ứng miễn dịch với các tế bào bị nhiễm virus, chống lại sự hình thành khối u, cũng như đóng vai trò quan trọng trong việc phôi làm tổ. Hiện nay mục tiêu thực hiện xét nghiệm NK trước chuyển phôi nhằm:

1. Đánh giá các bất thường ở hệ miễn dịch

Trong trường hợp thai nghén thất bại sớm liên tiếp và thất bại IVF nhiều lần mà chưa xác định nguyên nhân chính xác, bác sĩ cân nhắc thực hiện xét nghiệm NK trước khi đưa phôi vào buồng tử cung để hỗ trợ đánh giá các bất thường trong hệ thống miễn dịch của người mẹ.

2. Kiểm soát số lượng và hoạt động của tế bào NK

Kết quả xét nghiệm NK trước chuyển phôi là cơ sở để đánh giá sự tăng giảm số lượng và hoạt động của các tế bào NK, đồng thời xác định mức độ tiết ra của các chất độc hại. Việc thu thập các thông tin về mất cân bằng miễn dịch tại tử cung có thể xác định chính xác nguyên nhân cơ thể đào thải phôi. Về lâu dài, sự mất cân bằng này có thể dẫn đến thoái hóa nội mạc tử cung.

3. Tìm nguyên nhân sảy thai và sau thất bại IVF

Xét nghiệm NK được chỉ định trong trường hợp thai nghén thất bại sớm liên tục, chuyển phôi không thành công. Trước đó, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm kiểm tra bất thường cấu trúc tử cung, bất thường phôi… Nếu kết quả xét nghiệm NK cho thấy nguyên nhân gây thất bại liên quan đến tế bào NK trong hệ miễn dịch của người mẹ, bác sĩ sẽ lập kế hoạch điều trị cá thể hóa, tối ưu khả năng thụ thai thành công trong lần chuyển phôi tiếp theo.

Tế bào tiêu diệt tự nhiên ở tử cung không bao giờ tiếp xúc trực tiếp với các tế bào của thai nhi mà chỉ tiếp cận trực tiếp với các tế bào nhau thai.

4. Hiểu rõ sự thiếu hụt của tế bào NK

Việc tăng cường lưu lượng máu đến tử cung có ý nghĩa quan trọng giúp tăng khả năng nội mạc tử cung tiếp nhận phôi, tối ưu hóa quá trình thụ thai. Trong khi đó, thiếu hụt tế bào NK gây ảnh hưởng tới hoạt động của hệ miễn dịch, ảnh hưởng khả năng tăng tiết cytokines để tăng sinh mạch máu.

Vì vậy xét nghiệm định lượng tế bào NK nhằm kiểm tra sự thiếu hụt tế bào này, từ đó đưa ra quyết định bước điều trị tiếp theo phù hợp với thể trạng người bệnh nhằm tối ưu khả năng mang thai.

Chỉ định và chống chỉ định xét nghiệm NK trước khi chuyển phôi

Trong lĩnh vực hỗ trợ sinh sản, xét nghiệm NK được chỉ định đối với trường hợp vô sinh không rõ nguyên nhân, sảy thai liên tiếp không rõ nguyên nhân hoặc thai nghén thất bại sớm nhiều lần trong quá trình điều trị IVF.

Bên cạnh đó, xét nghiệm đo nồng độ tế bào NK còn chỉ định cho nhóm nguy cơ cao mắc bệnh ung thư (người lớn tuổi; người thường xuyên làm việc trong môi trường ô nhiễm, độc hại, tiền sử gia đình bị ung thư; người sử dụng chất kích thích, thuốc lá, rượu bia…) và nhóm bệnh nhân kiểm tra sức khỏe nhằm đánh giá khả năng miễn dịch tự nhiên, dự phòng và điều trị ung thư hiệu quả.

Ngoài ra xét nghiệm định lượng nồng độ NK chống chỉ định với nhóm:

• Phụ nữ đang mang thai
• Người đang điều trị các bệnh tự nhiễm
• Người đang sử dụng các thuốc kháng sinh nhóm Quinolon, các thuốc ức chế miễn dịch.
• Bệnh nhân mắc ung thư tủy, ung thư máu…

Quy trình xét nghiệm NK trước khi chuyển phôi

Quy trình xét nghiệm đánh giá hoạt động của tế bào NK thường được tiến hành theo các bước sau:

• Bước 1 – Lấy mẫu: Sau khi thu thập thông tin cá nhân của bệnh nhân, nhân viên y tế tiến hành lấy máu. Ngay khi hoàn tất thủ tục lấy mẫu máu, nhân viên y tế sẽ đặt ống streck chuyên dụng chứa mẫu vào tủ ấm 37 độ C.
• Bước 2 – Xử lý và bảo quản mẫu: Sau khi ủ ấm khoảng 20-24 giờ, mẫu máu sẽ được đặt trong tủ giữ lạnh ở nhiệt độ 2-8 độ C.
• Bước 3 – Phân tích mẫu tại phòng thí nghiệm của trung tâm xét nghiệm: Trong thời gian này, bất kỳ xét nghiệm bổ sung nào trên mẫu có thể được chỉ định thực hiện trong một lần xét nghiệm.
• Bước 4 – Trả kết quả: Thời gian trả kết quả dao động 4-6 ngày và được gửi đến bác sĩ Hỗ trợ sinh sản.
• Bước 5 – Trao đổi với bác sĩ: Sau khi nhận kết quả, bác sĩ sẽ thảo luận chi tiết với vợ chồng hiếm muộn về kết quả xét nghiệm, lời khuyên về liệu pháp, phác đồ điều trị phù hợp với tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.

Xét nghiệm NK trước khi chuyển phôi bao lâu có kết quả?

Thông thường, bệnh nhân sẽ nhận được kết quả xét nghiệm NK sau khoảng 4-6 ngày. Sau khi có kết quả, vợ chồng hiếm muộn nên đến tái khám theo kế hoạch để nhận được tư vấn hướng điều trị phù hợp.

Kết quả xét nghiệm NK trước khi chuyển phôi dùng để làm gì tiếp theo?

Xét nghiệm NK hỗ trợ bác sĩ đánh giá các bất thường hệ miễn dịch của người mẹ gây thất bại phôi làm tổ liên tiếp, thất bại thai làm tổ không rõ nguyên nhân. Kết quả từ xét nghiệm NK trước chuyển phôi giúp bác sĩ tìm ra nguyên nhân gây sảy thai liên tiếp, chuyển phôi thất bại. Từ đó xác định bước tiếp theo trong kế hoạch điều trị vô sinh ở vợ chồng hiếm muộn.

Nếu số lượng và hoạt động tế bào NK tăng cao có thể tăng tiết độc tố, mất cân bằng miễn dịch, dẫn đến nguy cơ đào thải phôi và thoái hóa nội mạc tử cung. Ngược lại, sự thiếu hụt NK khiến các tế bào miễn dịch hoạt động kém hiệu quả, hạn chế tiết ra cytokin làm giảm khả năng nội mạc tử cung tiếp nhận phôi, đồng nghĩa giảm cơ hội phôi bám nội mạc để làm tổ.

Những lưu ý khi xét nghiệm NK trước khi chuyển phôi trong IVF

Vợ chồng khi làm IVF cần nhớ những lưu ý quan trọng khi xét nghiệm NK trước khi chuyển phôi như sau:

• Chỉ định xét nghiệm NK trước chuyển phôi nhằm xác định nguyên nhân dẫn đến sảy thai, chuyển phôi thất bại do vấn đề thụ tinh, nguy cơ thai nghén thất bại sớm cần được theo dõi…
• Trước khi thực hiện xét nghiệm, vợ chồng hiếm muộn nên trao đổi với bác sĩ điều trị để xác định mục đích của xét nghiệm, đồng thời tuân theo các hướng dẫn chi tiết từ bác sĩ.
• Vợ chồng nên nắm rõ quy trình xét nghiệm NK để biết các thông tin liên quan quá trình lấy máu để phân tích. Đồng thời tuân thủ các hướng dẫn cụ thể trước khi lấy mẫu (nếu có) như nhịn ăn hoặc nhịn uống trong một thời gian nhất định trước khi lấy máu.
• Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy nồng độ tế bào NK có thể ảnh hưởng quá trình mang thai, vợ chồng nên trao đổi với bác sĩ để có kế hoạch điều trị phù hợp.