Thai trên vết mổ cũ – Biến chứng hiếm nhưng nguy hiểm mẹ cần biết

Sau sinh mổ, hầu hết các mẹ đều có thể mang thai và sinh con lần nữa một cách an toàn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm gặp, phôi thai có thể làm tổ ngay tại vị trí sẹo mổ của lần sinh trước – gọi là thai trên vết mổ cũ. Đây là một biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện sớm, có thể gây băng huyết, vỡ tử cung và đe dọa đến tính mạng người mẹ. Việc hiểu rõ dấu hiệu nhận biết và cách phòng ngừa là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe sinh sản lâu dài.

Thai trên vết mổ cũ là gì?

Thai trên vết mổ cũ (CSP – Cesarean Scar Pregnancy) là tình trạng phôi thai không làm tổ trong buồng tử cung như bình thường mà bám trực tiếp vào vị trí sẹo của lần mổ lấy thai trước đó. Do mô sẹo ở đây thường mỏng và yếu, nên khi phôi phát triển, dễ dẫn đến vỡ tử cung, băng huyết hoặc sảy thai sớm. Mặc dù tỉ lệ gặp phải không cao, nhưng hậu quả lại rất nghiêm trọng nếu chẩn đoán muộn.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Tình trạng này thường xảy ra ở những phụ nữ mang thai lại quá sớm sau sinh mổ, khi vết sẹo chưa kịp lành hoàn toàn – thường dưới 12 đến 18 tháng. Ngoài ra, những người từng có phẫu thuật tử cung (như bóc nhân xơ hoặc nạo hút thai nhiều lần) hoặc bị viêm nhiễm, mô sẹo lành kém cũng có nguy cơ cao hơn.

Dấu hiệu cảnh báo sớm

Trong giai đoạn đầu thai kỳ, thai trên vết mổ cũ thường không có biểu hiện rõ ràng, khiến nhiều mẹ dễ chủ quan. Tuy nhiên, một số dấu hiệu nên được chú ý gồm:

• Ra máu âm đạo bất thường trong những tuần đầu.

• Đau bụng âm ỉ hoặc từng cơn vùng dưới rốn.

Đôi khi, người bệnh hoàn toàn không có triệu chứng và chỉ được phát hiện tình cờ khi đi siêu âm thai sớm. Vì vậy, việc khám thai ngay khi trễ kinh là vô cùng quan trọng, đặc biệt đối với những phụ nữ từng sinh mổ.

Chẩn đoán và phát hiện sớm

Siêu âm đầu dò qua ngã âm đạo là phương pháp hiệu quả nhất giúp xác định vị trí phôi thai từ rất sớm (khoảng 5–8 tuần tuổi). Khi nghi ngờ thai làm tổ bất thường, bác sĩ có thể chỉ định thêm xét nghiệm định lượng hCG để hỗ trợ chẩn đoán chính xác hơn. Việc phát hiện sớm giúp tăng khả năng bảo tồn tử cung và duy trì khả năng sinh sản cho người mẹ.

Nguy cơ và biến chứng có thể gặp

Nếu không được điều trị kịp thời, thai trên vết mổ cũ có thể gây ra băng huyết nặng, vỡ tử cung, buộc phải phẫu thuật cắt bỏ tử cung để cứu mẹ. Ngoài ra, biến chứng này còn ảnh hưởng đến khả năng mang thai sau này, làm tăng nguy cơ thai ngoài tử cung hoặc sảy thai tái phát.

Điều trị và phòng ngừa

Tùy theo giai đoạn phát hiện và mức độ bám của phôi, bác sĩ sẽ đưa ra hướng xử trí phù hợp – có thể dùng thuốc, can thiệp thủ thuật hoặc phẫu thuật. Trong mọi trường hợp, mục tiêu là đảm bảo an toàn cho mẹ, hạn chế tối đa tổn thương tử cung và bảo tồn khả năng sinh sản.

Để phòng ngừa, các bác sĩ khuyến nghị:

• Giữ khoảng cách ít nhất 18 tháng giữa hai lần sinh, giúp tử cung hồi phục hoàn toàn.

• Khám thai ngay khi có dấu hiệu chậm kinh nếu đã từng sinh mổ.

• Không lạm dụng mổ lấy thai theo yêu cầu, chỉ thực hiện khi thật sự cần thiết về mặt y khoa.

• Kiểm tra và đánh giá vết sẹo mổ tử cung trước khi có kế hoạch mang thai lại.

Nếu bạn từng mổ lấy thai, hãy luôn chủ động khám thai sớm và thông báo rõ tiền sử phẫu thuật cho bác sĩ sản khoa. Việc chẩn đoán, theo dõi sớm và xử trí đúng thời điểm sẽ giúp phòng tránh những biến chứng nguy hiểm, bảo vệ an toàn cho cả mẹ và bé.