Táo bón sau sinh: Nguyên nhân tại sao và cách phòng ngừa hiệu quả

Táo bón sau sinh là gì? 

Táo bón sau sinh là tình trạng thường gặp ở đa số các chị em phụ nữ trong thời kỳ hậu sản (3 tháng đầu sau sinh). Táo bón sau sinh gây ra các triệu chứng như đau bụng, khó chịu, rặn quá mức và đau khi đi đại tiện, phân cứng khó đi ngoài, phân vón cục và cảm giác đi ngoài không hết… Trong thời kỳ hậu sản, cơn đau do táo bón không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến tình trạng sức khỏe thể chất, tinh thần của phụ nữ sau sinh và có thể cản trở việc đáp ứng kịp thời nhu cầu của trẻ sơ sinh.

Tại sao sau sinh bị táo bón?

1. Cơ thể vẫn chưa hồi phục hoàn toàn

Đau do sưng hậu môn bởi trĩ, đau tại vị trí rạch tầng sinh môn, thâm tím tầng sinh môn và rách âm đạo… khiến việc đi đại tiện khó khăn và đau đớn, điều này có thể khiến phụ nữ ngại đi đại tiện và cố gắng nhịn, từ đó có thể làm tăng nguy cơ bị táo bón sau sinh.

2. Thay đổi giờ sinh học ở mẹ

Nguyên nhân táo bón sau sinh có thể là do quá trình chăm sóc trẻ khiến phụ nữ thay đổi thói quen sinh hoạt, giờ giấc ngủ, nghỉ ngơi trên giường và ít vận động,… những điều này đều góp phần gây ra tình trạng táo bón sau sinh ở phụ nữ.

3. Mất nước và thay đổi chế độ ăn uống

Tại sao sau sinh lại bị táo bón?  Cơ thể có thể bị mất nước sau khi sinh hoặc thời điểm khi đang cho con bú, do đó chế độ ăn uống không đảm bảo cung cấp đủ nước cho cơ thể có thể dẫn đến tình trạng táo bón sau sinh. Mọi thứ đi vào ruột dưới dạng hỗn dịch và khi phân di chuyển vào ruột già, nước sẽ được rút ra khỏi phân để tạo thành phân. Nếu cơ thể bị mất nước sẽ khiến phân khó di chuyển qua hệ thống đường ruột hơn từ đó gây sinh xong bị táo bón với cảm giác khó chịu, đau đớn khi đi đại tiện.

4. Mẹ bị stress

Sau sinh, để bắt đầu với cuộc sống làm mẹ với quá nhiều thứ thay đổi cần phải thích nghi sẽ khiến phụ nữ cảm thấy căng thẳng. Sau sinh phụ nữ có thể bị stress bởi sự thay đổi lớn về nội tiết, thể chất, cảm xúc cũng như trách nhiệm chăm sóc con trẻ và thậm chí là lần đi ngoài đầu tiên sau sinh… Tất cả những điều này đều có thể góp phần gây ra tình trạng táo bón sau sinh.

5. Ít vận động

Tại sao sau sinh hay bị táo bón? Để cơ thể nhanh chóng hồi phục, phụ nữ cần nghỉ ngơi nhiều ở giai đoạn đầu sau sinh. Nhưng việc thiếu hoạt động thể chất ở giai đoạn này có thể ảnh hưởng xấu đến hệ tiêu hóa và gây ra tình trạng táo bón sau sinh.

6. Sử dụng thuốc sau sinh

Nếu gây tê ngoài màng cứng hoặc dùng bất kỳ loại thuốc gây mê, giảm đau nào trong hoặc sau khi chuyển dạ có thể làm chậm nhu động ruột, tăng nguy cơ táo bón sau sinh.

7. Bổ sung các vitamin sau sinh

Giống như việc bổ sung vitamin cho bà bầu giúp cân bằng dinh dưỡng trong thời kỳ mang thai, thì việc bổ sung vitamin sau sinh sẽ giúp có thể mẹ khoẻ mạnh và nhanh chóng hồi phục. Tuy mang lại nhiều lợi ích, nhưng sau sinh bổ sung sắt và các chất dinh dưỡng khác có thể gây táo bón ở phụ nữ.

Táo bón sau sinh có nguy hiểm không? 

Táo bón sau sinh là tình trạng thường gặp ở phụ nữ và hiếm khi gây ra bất kỳ biến chứng hoặc vấn đề sức khỏe lâu dài nào nếu khắc phục sớm và có phương pháp điều trị phù hợp. Tuy nhiên, nếu phụ nữ sau sinh bị táo bón diễn ra lâu ngày (mãn tính), có thể có nguy cơ gặp phải biến chứng như:

• Trĩ: Rặn quá mức khi đi đại tiện sẽ làm tăng áp lực lên các tĩnh mạch xung quanh hậu môn và có thể dẫn đến bệnh trĩ gây đau, ngứa xung quanh hậu môn và sưng hậu môn.
• Nứt hậu môn: Đi ngoài phân cứng có thể gây ra vết nứt ở da hậu môn, gây đau và khiến việc đi tiêu trở nên khó chịu.
• Chảy máu trực tràng: Việc rặn liên tục khi đi đại tiện có thể gây đau, khó chịu và chảy máu trực tràng. Trong một số trường hợp, chảy máu là kết quả của một vết rách nhỏ xung quanh hậu môn (nứt hậu môn), nhưng thường là do bệnh trĩ (lò xo). Lò xo là các mạch máu sưng lên hình thành ở trực tràng dưới và hậu môn.
• Bệnh túi thừa: Bệnh túi thừa có thể phát triển nếu thành ruột già bị tổn thương do áp lực tăng lên cần thiết để di chuyển phân nhỏ, cứng. Tổn thương thành ruột già dẫn đến hình thành các túi giống như quả bóng hoặc túi ngoài (túi thừa), có thể bị viêm (viêm túi thừa). Túi thừa đôi khi chảy máu và hiếm khi vỡ (gây viêm phúc mạc).
• Sa trực tràng: Tình trạng táo bón sau sinh nếu để lâu có thể gây sa trực tràng do áp lực tăng lên từ các tĩnh mạch xung quanh hậu môn. Khi phụ nữ đi đại tiện rặn quá mức và liên tục sẽ đẩy một phần niêm mạc trực tràng ra khỏi hậu môn.
• Tiêu chảy không tự chủ: Ruột quá đầy và việc rặn liên tục làm suy yếu các cơ sàn chậu có thể khiến phụ nữ sau sinh bị tiêu chảy không tự chủ, điều này dễ xảy ra khi ho, cười hoặc hắt hơi…

Làm sao để giảm táo bón sau sinh thường cho mẹ bầu? 

Để ngăn ngừa táo bón sau sinh thường, phụ nữ có thể thay đổi chế độ ăn uống và lối sống bằng cách thực hiện:

• Tăng lượng chất xơ vào chế độ ăn: Bổ sung đủ chất xơ vào chế độ ăn uống có thể làm giảm nguy cơ bị táo bón sau sinh. Ăn nhiều chất xơ sẽ giúp nhu động ruột đều đặn, vì nó giúp thức ăn đi qua hệ tiêu hóa dễ dàng hơn. Có thể tăng lượng chất xơ bằng cách ăn nhiều hơn trái cây và rau quả, gạo nguyên cám, mì ống nguyên cám, bánh mì nguyên cám, các loại hạt và yến mạch.
• Bổ sung đầy đủ chất lỏng cho cơ thể: Đảm bảo uống nhiều nước để tránh mất nước và tăng cường lượng nước khi sử dụng các loại vitamin sau sinh. Nếu không có đủ nước cần thiết, ruột kết sẽ hấp thụ chất lỏng còn lại trong chất thải thức ăn, dẫn đến phân cứng hơn và không thể di chuyển.
• Tăng cường vận động nhẹ nhàng: Hoạt động thể chất làm tăng lưu lượng máu và oxy đến tất cả các cơ quan, bao gồm cả ruột, đó là lý do tại sao khi ít vận động có tỷ lệ mẹ bầu sau sinh bị táo bón cao hơn. Việc duy trì hoạt động và chịu khó di chuyển sau sinh sẽ giúp giảm nguy cơ bị táo bón sau sinh.