Các biện pháp tránh thai sau sinh an toàn

Các biện pháp tránh thai sau sinh an toàn

Sử dụng các biện pháp tránh thai sau sinh không chỉ giúp chị em kiểm soát được kế hoạch mang thai, tránh mang thai ngoài ý muốn mà còn có nhiều thời gian hồi phục sức khỏe, chăm sóc thiên thần nhỏ vừa chào đời một cách tốt nhất. Chị em có thể tham khảo một trong 10 phương pháp được đánh giá là an toàn dưới đây:

1. Cho con bú vô kinh

Cho con bú vô kinh là phương pháp tránh thai tạm thời dựa trên cơ chế không rụng trứng tự nhiên của cơ thể khi phụ nữ có hoạt động nuôi con bằng sữa mẹ. Đây là giải pháp tự nhiên, không tốn kém, không tác dụng phụ cũng như không có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ.

Tuy nhiên, phương pháp này có yêu cầu khắt khe về thời gian và tần suất cho con bú. Theo đó, chị em phải nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn, khoảng cách giữa hai cữ bú sữa mẹ không quá 4 giờ vào ban ngày và 6 giờ vào ban đêm. Phương pháp này chỉ có hiệu quả trong vòng 6 tháng đầu sau sinh, nếu cả ba điều kiện sau được đảm bảo: một là nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn, hai là chưa có kinh trở lại và ba là khoảng cách giữa các cữ bú phù hợp. Nếu bất kỳ điều kiện nào không còn đáp ứng, chị em cần chuyển sang biện pháp khác.

2. Cấy que

Tính đến thời điểm hiện tại, cấy que được xem là phương pháp tránh thai tạm thời cho hiệu quả cao nhất. Que cấy ngừa thai chứa nội tiết tố được cấy dưới da mặt trong cánh tay (thường là tay không thuận) của người phụ nữ, có tác dụng ngừa thai lên đến hơn 99% và kéo dài trong 3 năm. Sau 3 năm hoặc sau khi tháo que, hoạt động của cơ quan sinh sản nhanh chóng phục hồi và có thể mang thai lại ngay sau đó.

Sau khi cấy que, chị em thường gặp vô kinh hoặc ra máu bất thường như rong kinh, ra máu rải rác kéo dài, hoặc thay đổi chu kỳ kinh. Đây là tác dụng phụ thường gặp, không nguy hiểm và có xu hướng ổn định sau vài tháng. Một số tác dụng phụ khác có thể gặp phải gồm đau đầu, tâm trạng dễ thay đổi… Thường các tác dụng phụ sẽ tự ổn định và biến mất sau vài tháng.

3. Đặt vòng

Vòng tránh thai dạng chữ T chứa đồng được đặt vào lòng tử cung, cho hiệu quả ngừa thai cao lên đến 10 năm, chi phí thấp và dễ sử dụng nên được lựa chọn nhiều nhất. Ngoài ra còn có loại vòng chứa nội tiết, thường được sử dụng cho những trường hợp rong kinh, cường kinh, thống kinh hoặc lạc nội mạc tử cung.

4. Thuốc tránh thai hàng ngày

Đối với loại thuốc chỉ chứa progestin, chị em có thể bắt đầu uống ngay sau khi sinh dù có nuôi con bằng sữa mẹ hay không. Các nghiên cứu đã chứng minh progestin không ảnh hưởng đến việc tiết sữa và chất lượng sữa mẹ.

Tuy nhiên, đối với thuốc kết hợp hai loại hormone là estrogen và progestin, việc sử dụng thuốc cần được cân nhắc vào việc chị em có nuôi con bằng sữa mẹ hay không. Cụ thể là:

• Nếu không nuôi con bằng sữa mẹ: Có thể uống thuốc kể từ 21 ngày sau sinh nếu không có nguy cơ huyết khối.
• Nếu nuôi con bằng sữa mẹ không hoàn toàn: Có thể uống thuốc kể từ 6 tuần sau sinh.
• Nếu nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn: Nên uống thuốc kể từ 6 tháng sau sinh.

Bên cạnh đó, thuốc ngừa thai kết hợp có thể làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ, do đó không được khuyến cáo sử dụng ở những trường hợp sau:

• Phụ nữ trên 35 tuổi và có thói quen hút thuốc lá.
• Mắc bệnh tăng huyết áp.
• Tiền sử có nhồi máu cơ tim, đột quỵ hoặc thuyên tắc tĩnh mạch sâu.
• Tiền sử đau đầu migraine.
• Tiền sử ung thư vú hoặc đang có bệnh lý ung thư vú.

5. Tiêm thuốc tránh thai

Thuốc dạng tiêm chứa một loại progestin gọi là depot medroxyprogesterone acetate (DMPA). Cơ chế ngừa thai của phương pháp này dựa vào việc ngăn rụng trứng. Mỗi liều tiêm DMPA sẽ cho hiệu quả ngừa thai trong vòng 3 tháng.

Tuy nhiên, việc tiêm DMPA có thể làm tăng một số nguy cơ như bệnh tim mạch, loãng xương… do đó không khuyến cáo sử dụng ở những chị em có bệnh lý này. Ngoài ra, một số tác dụng phụ có thể gặp sau tiêm thuốc là rối loạn kinh nguyệt, đau đầu, tăng cân.

Phụ nữ nên bổ sung canxi và vitamin D nếu sử dụng DMPA lâu dài, đặc biệt nếu có nguy cơ loãng xương. Không khuyến cáo dùng DMPA liên tục quá 2 năm nếu không có chỉ định rõ ràng.

6. Bao cao su

Bao cao su namlà biện pháp rào chắn được sử dụng phổ biến tại Việt Nam. Ngoài ngăn cản không cho tinh binh tiếp xúc với trứng, ngăn thụ thai, bao cao su còn giúp phòng tránh các bệnh lây qua đường tình dục như lậu, giang mai, chlamydia, HIV…

7. Miếng dán tránh thai

Miếng dán kết hợp hai loại hormone estrogen và progestin có cơ chế hoạt động là giải phóng hormone vào máu, khiến buồng trứng không giải phóng trứng (nghĩa là không rụng trứng). Ngoài ra, hormone làm đặc chất nhầy ở cổ tử cung, ngăn không cho tinh trùng gặp trứng và thụ thai.

Nếu không cho con bú, chị em có thể sử dụng miếng dán từ 21 ngày sau sinh. Trong 7 ngày đầu sử dụng, chị em nên sử dụng thêm biện pháp rào chắn là bao cao su. Nếu được sử dụng đúng cách, phương pháp này có thể cho hiệu quả cao lên đến 99%. Tuy nhiên, cần tránh sử dụng miếng dán khi cho con bú bởi có thể làm giảm nguồn sữa mẹ.

8. Màng chắn âm đạo và mũ chụp tử cung

Hiệu quả tránh thai đến 48 tiếng, dựa trên cơ chế ngăn cản tinh trùng xâm nhập vào tử cung và ống dẫn trứng. Trong đó, màng chắn âm đạo có chất liệu latex, thiết kế hình vòm, nông, có vành dẻo, được đặt bên trong âm đạo bao lấy cổ tử cung. Còn mũ chụp tử cung được làm từ cao su mềm, có kích thước nhỏ hơn màng chắn, phía dưới nắp chụp được tráng bằng chất tiệt trùng để đặt sâu trong âm đạo chụp lấy cổ tử cung.

9. Thuốc diệt tinh trùng

Thuốc diệt tinh trùng được đặt hoặc bơm vào âm đạo của phụ nữ trước khi quan hệ tình dục tối đa 30 phút. Loại thuốc này chứa những hoạt chất có tác dụng tiêu diệt hoặc làm mất khả năng di chuyển của tinh trùng, đồng thời tạo ra màng chắn hoặc tạo bọt đẩy tinh trùng ra xa cổ tử cung.

10. Triệt sản

Triệt sản bằng cách thắt ống dẫn trứng hoặc thắt ống dẫn tinh là phương pháp ngừa thai vĩnh viễn cho hiệu quả ngừa thai cao. Chị em có thể lựa chọn phương pháp này nếu vợ chồng không có kế hoạch mang thai và sinh thêm con trong tương lai. Triệt sản có thể được thực hiện ngay sau sinh thường (trong vòng 48 giờ) hoặc trong mổ lấy thai, hoặc trì hoãn ít nhất 6 tuần sau sinh nếu không phẫu thuật.

Phương pháp tránh thai nào an toàn nhất?

Có hai loại phương pháp là ngừa thai thai tạm thời và vĩnh viễn. Trong đó, phương pháp tạm thời chỉ có tác dụng trong một lần quan hệ hoặc trong một khoảng thời gian ngắn, khi ngừng sử dụng biện pháp chị em có khả năng mang thai trở lại bình thường. Còn phương pháp tránh thai vĩnh viễn, tức là triệt sản, nếu áp dụng biện pháp này chị em sẽ không còn khả năng mang thai.

Hiện nay phương pháp ngừa thai tạm thời được đông đảo các cặp vợ chồng ưu tiên lựa chọn. Mặc dù các phương pháp này không cho hiệu quả ngừa thai tuyệt đối vì phụ thuộc vào việc có sử dụng đúng cách hay không, nhưng là cách thức đơn giản, dễ áp dụng và bảo tồn được khả năng sinh sản.

Thực tế không có một biện pháp nào được xem là an toàn nhất cho tất cả mọi đối tượng. Để lựa chọn phương pháp tránh thai sau sinh an toàn và hiệu quả, chị em cần cân nhắc các yếu tố như có nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn hay không, sức khỏe, số con, tuổi tác cũng như điều kiện kinh tế.

Nếu đang gặp khó khăn hoặc phân vân trong việc lựa chọn biện pháp ngừa thai, chị em có thể tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn, hướng dẫn biện pháp thích hợp, hiệu quả và an toàn.